In deze reeks deden we een toertje langs alle landen die deelnemen (of –namen) aan het Eurovisiesongfestival. We passeerden in elk land behalve in het gastland van dit jaar: Oekraïne.
In het begin
Oekraïne kwam bij de songfestivalfamilie in 2003. Oleksandr Ponomariov zong toen Hasta la vista. Ondanks de titel, toch een volledig nummer in het Engels, die 30 punten wist te bemachtigen en 14de werd. Een glansrijk debuut werd het dus niet voor één van de grootste landen van Europa, maar de jaren erna zou Oekraïne uitgroeien tot één van de meest succesvolle songfestivallanden van het nieuwe millennium.
Grootste succes
Op 14 deelnames eindigde Oekraïne 9 keer in de top 10. Het land wist zich elk jaar al te kwalificeren voor de songfestivalfinale. We kunnen dus stellen dat Oekraïne bijzonder succesvol is. Het ex-Sovjetland behaalde al twee keer de eerste plaats, al twee keer de tweede plaats en al eenmaal de derde plaats.
Ruslana bezorgde Oekraïne zijn eerste gouden medaille in 2004. In de eerste halve finale ooit moest ze nog Servië & Montenegro laten voorgaan, maar in de grote finale werd heel Europa overdonderd door de Wild dances (Wilde dansen) waarbij er gezongen, gedanst en met zwepen geslagen werd. Het nummer werd in België een bijzonder groot commercieel succes en spendeerde maar liefst 10 weken op de eerste plaats van de Ultratop 50.
In 2007 en 2008 behaalde Oekraïne twee jaar op rij een zilveren medaille. In 2007 was dat voor travestiet en mediafiguur Verka Serduchka. Haar Dancing lashai tumbai zorgde voor heel wat controverse. “Dancing” is natuurlijk makkelijk te vertalen naar “Dansen” maar over de twee andere woorden werd gezegd dat het Mongools was voor slagroom of milkshake, wat helemaal niet klopte. Onderhuids zat er een politieke boodschap die verwees naar de Oranje Revolutie die in het land was doorgegaan. Zoals Verka het zong klonk het verdacht veel als “Russia goodbye” (“Vaarwel aan Rusland”). De Oranje Revolutie had immers voor een vervreemding met Rusland gezorgd, die in dit nummer duidelijk positief onthaald werd.
Geen politieke boodschap in 2008 voor Ani Lorak. Haar Shady lady (Duistere dame) won haar halve finale, maar zou uiteindelijk in de grote finale op teveel gelijkaardige dansbare nummers door knappe vrouwen stoten, waardoor de ballade van (ironisch genoeg) Rusland met de trofee ging lopen.
In 2011 deed Mika Newton lange tijd mee voor een medaille met Angel (Engel) dat vooral opviel door de kunstwerken die in een zandbak gemaakt werden tijdens het opvoeren van het nummer. Angel, opnieuw een voorbeeld van hoe het visuele kan helpen op een festival, werd uiteindelijk 4de.
In 2013 bracht Zlata Ognevich met Gravity (Zwaartekracht) een bronzen medaille mee naar huis. Het zou haar geen windeiren leggen. Ze mocht in datzelfde jaar het Junior Songfestival presenteren en werd een jaar later verkozen voor een zitje in het parlement van Oekraïne.
In 2016 leek Oekraïne het verkeerde pad op te gaan. Na een jaar thuisgebleven te zijn omwille van de oorlog met Rusland (officieel was het omwille van financiële problemen), bracht Jamala het etnische 1944 over de Sovjetmisdaden tegen de Tataren in de Krim na de Tweede Wereldoorlog. Sovjetdictator Stalin liet toen 240.000 Tataren deporteren omwille van zogenaamde banden met de nazi’s. Rusland was furieus dat Oekraïne zo’n lied met een politieke boodschap bracht, maar toch greep de EBU niet in. Er werd immers volgehouden dat het over de persoonlijke ervaring van de zangeres haar grootmoeder ging, hoewel Jamala later in een interview ook toegaf dat de annexatie van de Krim door Rusland in 2014 haar nummer bijzonder actueel maakte. “1944” werd zowel bij vakjury’s als televoters in Europa 2de, maar de gezamenlijke punten brachten Oekraïne wel aan de top. Vakjury’s en televoters waren immers zo verdeeld over hun favoriet. Voor de vakjury’s was dat Demi Im uit Australië, maar bij de televoters stond zij maar op de 4de plaats. De Rus Sergey Lazarev was immers hun favoriet, maar eindigde bij de vakjury’s pas op de 5de plaats.
Grootste flops
Na hun eerste overwinning vaardigde Oekraïne in 2005 de groep GreenJolly af om het land te vertegenwoordigen op thuisbodem. Razom nas bahato, nas ne podolaty was een hip-hopnummer waarvan de titel wil zeggen: “Samen zijn we met veel en kunnen we niet verslagen worden”. Het nummer had eerst een politieke boodschap, maar werd erna, onder druk van de EBU, aangepast. Europa viel er echter niet voor en de 19de plaats die het nummer haalde, zou meteen ook de laagste notering zijn van Oekraïne tot vandaag.
Organisatie
Oekraïne mocht het songfestival de eerste maal organiseren in 2005 en koos voor hoofdstad Kiev. De autoriteiten hoopten Oekraïne op deze manier aantrekkelijk te maken voor toeristen en tegelijk dichter bij de Europese Unie te brengen. Er liep echter het één en ander mis met de show die ook de geschiedenis inging als één van de langste shows ooit… 39 landen lazen immers al hun punten voor, iets wat vanaf 2006 niet meer zou gebeuren.
Ook dit jaar is Oekraïne verantwoordelijk voor de organisatie van het songfestival en het is al een moeilijk parcours geweest. Aanvankelijk waren er grote financiële zorgen rond het kostenplaatje, toen was er een hele politieke discussie over de gaststad, waarbij de beslissing telkens opnieuw werd uitgesteld en uiteindelijk ging de organisatie toch weer naar hoofdstad Kiev. Vervolgens stapten heel wat verantwoordelijken voor de show op bij de Oekraïense TV-zender en de laatste blaam is de ban die Oekraïne uitsprak over de Russische kandidate Yulia Samoylova. Zij mag het land niet in omdat ze zonder toestemming van de Oekraïense authoriteiten optrad in de door Rusland geannexeerde Krim. Ondanks druk van de EBU wou Oekraïne niet toegeven en besliste Rusland om dan maar thuis te blijven van het songfestival.
Toekomst
Het songfestival in 2017 wordt sowieso een bewogen editie waarbij het ook nog niet duidelijk is welke sancties de EBU Oekraïne zal opleggen voor het weigeren van een artieste op hun grondgebied. Oekraïne zelf stuurt, net als bij de vorige thuismatch, een alternatief nummer. Time (Tijd) is een rocknummer gebracht door de groep O.Torvald. Er is al beslist dat Oekraïne als 22ste zal optreden in de grote finale op zaterdag 13 mei 2017.
En met Oekraïne komt een einde aan “Rondje Europa” en tellen we meteen ook af tot het songfestival binnen enkele weken! Blijf zeker eurosongland volgen voor de laatste nieuwtjes!